| Bilindiği gibi belli bir sayıdaki devre elemanı sayısından sonra elemanların bacaklarını kablolar yardımı ile bağlamak çok zor ve güvenilir olmayan bir yöntemdir. Bu gibi durumlarda PCB (Printed Circuit Board) adı verilen baskılı devre kartlarının hazılanması...
PNP Kağıdı ile Baskı Devre Çıkartma
Bilindiği gibi belli bir sayıdaki devre elemanı sayısından sonra elemanların bacaklarını kablolar yardımı ile bağlamak çok zor ve güvenilir olmayan bir yöntemdir. Bu gibi durumlarda PCB (Printed Circuit Board) adı verilen baskılı devre kartlarının hazılanması kaçınılmaz olur. Hemen hemen tüm elektronik cihazların içinde bulunan bu kartlar hem devre elemanlarını Üzerlerinde barındırırlar hem de iletken bakır yollarla elemanlar arasındaki elektriksel bağlantıyı sağlarlar.
PCB'lerdeki bakır iletken yollara "trace" adı verilir. Basit devreler için hazırlanan PCB'lerin sadece bir yüzünde iletken yollar bulunur. Levhanın diğer yüzüne ise devre elemanları yerleştirilir ve elemanların bacakları levha üzerindeki deliklerden geçirilerek iletken yollara lehimlenir. Bu tip PCB'lere "single sided" yani tek yüzlü denir. Devre daha karmaşık hale geldiğinde levhanın bir yüzü tüm iletken yollar için yeterli gelmediğinden levhanın diğer yüzüne de iletken yollar yerleştirilir ve bu şekilde çift yüzlü (double sided) PCB'ler hazırlanır. Bu tip PCB'leri üretmeniz daha zor olduğundan tek yüzlü PCB'ler tasarlayınız.
PCB'leri profesyonel olarak hazırlayan çeşitli firmalar vardır ancak bu firmalar sadece belli bir sayının üzerinde sipariş verildiğinde üretim yapmaktadırlar. Bu nedenle ders, hobi, Ar-Ge çalışmaları için hazırlanacak PCB'leri kendi üretmeniz gerekmektedir.
PCB hazırlamada en ilkel çözüm olan suya dayanıklı (water resistant, büyükkırtasiyecilerden alınabilir) boyalı kalemler ile bakır plakanın üzerine iletken yolların çizilmesi ve levhanın asitte eritilmesidir. Bu yöntem çok ince ve hassas PCB yapımına elverişli değildir. Yapımı uzun sürer ve hata payı yüksektir. Bu nedenle PCB yapımında farklı yöntemler geliştirilmiştir. "Press and Peel" (piyasadaki adıyla mavi kağıt) yöntemi kolaylığı ve verdiği profesyonel sonuçlar ile PCB hazırlamada gittikçe popüler olmaktadır.
Mavi kağıdın yaklaşık A4 boyutundaki bir sayfası yaklaşık 5$'a, 5 adedi ise yaklaşık 20$'a satılmaktadır. İlk bakışta pahalı gibi gözükse de bir adet mavi kağıt ile çok sayıda PCB hazırlayacağınızdan PCB başına maliyet pek yüksek değildir.
Mavi kağıdı satın aldığınızda üzerinde çizik olmamasına dikkat ediniz. Kağıdı katlamadan ve çizilmeyecek şekilde özenle saklayınız.
Aşağıda bu yöntemle bir PCB'nin nasıl yapıldığını ayrıntıları ile göreceksiniz:
1- Öncelikle PCB'sini yapacağınız devreyi bir PCB programı ile bilgisayarda çizmeniz gerekmektedir. Çizim için çok sayıda ücretli ve ücretsiz program bulunmaktadır. Genelde profesyonel devre kartlarının hazırlanması için düşünülmüş bu programların kullanımının öğrenilmesi oldukça zordur. Bu nedenle basit devre kartları için bu tip programlara gerek yoktur. Bu iş için tavsiye ettiğim program Express PCB dir. (www.expresspcb.com) Ücretsiz bir program olan Express PCB yeterli özelliklere sahip kullanımı kolay bir programdır.
2- Çizilen PCB öncelikle programin "Print" seçenegi ile bos bir kagida basilir. ExpressPCB'den alinan çiktilar gerçek boyutludur. Böylece kullanacaginiz elemanlari aldiginiz çiktinin üzerine yerlestirerek elemanlarin yerlerine tam olarak oturup oturmadigini kontrol edebilirsiniz. Bazi durumlarda elinizdeki elemanlar programda tanimlanmis olan standart elemanlardan daha büyük boyutlu olduklarindan elemanlari ilgili yerlerine yerlestirmekte sorunlar yasayabilirsiniz. Çesitli denemelerden sonra hazirladiginiz PCB düzeni hosunuza gittiginde beyaz kagida bir çikti daha alin. Böylece yeniden ayni kagidi yaziciya soktugunuzda tam olarak nereye basacagini bilirsiniz. Basilmis kagidin PCB gelen yerine gerekli ebatlarda mavi kagit kesilir. Mavi kagidin bir yüzü mat, diger yüzü ise parlaktir. Kagidin mat yüzeyine baski yapilmalidir. Mavi kagit baski yapilacak mat yüzeyi yukari gelecek sekilde bir bant yardimi ile birkaç ucundan yaziciya takilmayacak sekilde tutturulur. Kullanilan yazici mutlaka lazer yazici olmalidir! Mürekkep püskürtmeli yazici ile mavi kagida çikti almaniz bir ise yaramayacaktir. Mavi kagit asla arkadasinda normal bir kagit olmadan yaziciya sokulmamalidir!
3- Mavi kagida baski alindiktan sonra PCB'mizi yapacagimiz bakir uygun ebatlarda kesiler. Kesilen plaka parlak bakir rengini alana kadar zimparalanip yikanir. Zimparalama islemi için evlerde bulununan bulasik teli veya bulasik süngerlerinin arkasinda bulunan yesil bölümü kullanabilirsiniz. Yag çözücü bir deterjan kullanmanizda faydali olabilir. Bakir levhayi temizledikten sonra sadece kenarlarindan tutunuz, parmak ile bakir yüzeye dokunmayiziz. Bakir yüzey üzerinde olusacak parmak izi levhanin o bölümünün asitte erimesini engelleyebilir.
4- Yazicidan çikartilan basilmis mavi kagit baski yapilmis mat yüzeyi asagi (baski yapilmis yüzey bakir lavhaya dokunacak) gelecek sekilde yanlarindan bantlar yardimi ile hazirlanilan bakir plakaya tutturulur.
5- Tutturma islemi yapildiktan sonra hazirlanan plakanin üzerine 2-4 kat kagit konulur. Kagitlarin bos, üzerine baski alinmamis olmasi önemlidir (Baski alinmis kagit kullanilmasi durumunda ütünün tabani kirlenecektir). Orta isiya ayarlanmis, buhari kapatilmis bir ütü kagitlarin üzerine yerlestirilir. Ütü bastirilarak 5-10 dakika kadar beklenir. Bu islemin amaci mavi kagittaki tonerin isinip eridikten sonra bakir plakaya yapismasidir.
6- Süre doldugunda mavi kagit yanlarindan hafifçe açilarak baski yapilan kisimlarin bakir plakanin yüzeyine geçip geçmedigi kontrol edilir. Toner tamemn bakir plakanin üzerine geçtiyse mavi kagidi yavas ve dikkatli bir sekilde bakir levhadan ayirabilirsiniz.
|
